Beter ten halve gekeerd…..

Stápels….

Beste wie dit leest,

Goed, het plan van het nieuwe kabinet om de zorgpremies inkomensafhankelijk te maken is van tafel. De heftige kritiek vanuit de samenleving zal daar waarschijnlijk mee te maken hebben. Dat, plus het feit, dat kennelijk het kabinet zelf ook niet helemaal door had wat voor gevolgen deze maatregel voor grote groepen mensen zou kunnen hebben. Het Nibud is, op verzoek van de Tweede Kamer, nog wel braaf aan het rekenen, maar als deze inkomensexperts bij uitstek maandag met hun berekeningen komen, is alles hoogstwaarschijnlijk al achterhaald. Maakt niet uit, het is toch wel leuk om te horen welke financiële bom er zou zijn ingeslagen. En vooral waar. Daar komt bij dat de berekening van het Nibud niet alleen gaat over de zorgpremies, maar alle maatregelen en bezuinigingen die in het nu alweer door de tijd ingehaalde regeerakkoord staan.

Wat er aan nieuwe maatregelen voor in de plaats komen, zal na dit weekend duidelijk worden. Ook daar zal men van dik hout planken zagen, het nivellerings-feestje van Hans Spekman moet immers gewoon doorgaan (geen echt handige/sympathieke opmerking trouwens, maar dit terzijde). Maar dan wel via het instrument dat daar, in my humble opinion, veel beter voor geschikt is: de inkomstenbelasting. Ook daar zitten weliswaar haken en ogen aan, de eerder aangekondigde belastingverlaging was bedoeld ter compensatie van het stapsgewijs versoberen van de HRA. Tenminste, zo had ik het begrepen. Maar de tijd van meer is voorbij, de tijd van minder is aangebroken, zo klinkt het vanuit politiek Den Haag. VVD en PvdA wilden koste wat het kost snel formeren, begrijpelijk, maar haastige spoed is nu eenmaal zelden goed en een compleet ondoordringbare brij aan cijfers was het gevolg. Doorpakken en daadkracht tonen is niet per definitie gelijk aan verkwistend gas geven.

Toen gisteren bekend werd, dat deze maatregel het niet ging halen, waren veel reacties op diverse nieuwssites niet van de lucht. Ik vind het altijd wel leuk om die dingen te lezen. Sommige mensen zeggen heel zinnige dingen. Sommige mensen ook niet, maar da’s dan ook wel weer humor. De toon in veel van die reacties was, dat “de rijken weer aan het langste eind trokken”. “Als de Telegraaf en RTL maar hard klagen, dan gaat zo’n maatregel zo weer de prullenbak in”. “Als Jan met de Pet het slachtoffer geweest was van deze maatregel, was er niks teruggedraaid!” Reacties, zo vermoed ik, voornamelijk van de kant van mensen die het niet breed hebben. Naar mijn bescheiden mening toch niet geheel en al terecht, al begrijp ik het wel. Maar de inkomensafhankelijke zorgpremie zou vooral negatief zijn uitgepakt voor de midden-inkomens. Ik kan me zo voorstellen, hoe onterecht ook, dat iedereen die beneden modaal verdient al gauw het etiket ‘rijk’ plakt op alles wat boven modaal zit, of dat nu 1, anderhalf of 20 keer modaal is.

Maar ‘de rijken’ werden helemaal niet gepakt! Vanaf een inkomen van om en nabij de 35.000 euro bruto per jaar zou je gaan inleveren. Dat verlies bereikte dan een piek bij een inkomen van 70.000 om daarna weer af te nemen. Vanaf een inkomen van zo’n 150.000 bruto belandde je zelfs weer in de plus! M.a.w.: vanaf 150k zou je een groter voordeel van de verlaging van de belastingschijven hebben gehad dan je aan extra kosten voor de zorgpremie kwijt zou zijn geweest. Conclusie: de echte rijken (en dat zijn volgens mij de middeninkomens toch echt niet!) hadden helemaal geen reden om dit gedrocht af te schieten! Alles boven de anderhalve ton had er voordeel bij!

Nogmaals, ik begrijp best dat, als je moet rondkomen van een minimuminkomen, iemand met, pak-hem-beet, anderhalf keer modaal in jouw ogen behoorlijk welvarend is. Maar roepen dat “de rijken” weer hun zin hebben gekregen is volgens mij niet terecht. Ik kan, zelfs als ik mijn fantasie de vrije loop laat, niemand verzinnen, die met een gezinsinkomen van 2 keer modaal in een villa woont, rijdt in een DDB (Dikke Duitse Bolide)  en een keer of 3 per jaar naar verre en bij voorkeur tropische oorden vertrekt om vakantie te vieren. De discussie dreigde bovendien aardig te polariseren. Veel midden-groepers riepen dat ‘de hardwerkende Nederlander’ gepakt werd. Veel ‘minimumlijders’ (om Louis Davids maar eens te citeren) riepen dat ‘de rijken’ niet wilden delen.

Nu ben ik het met beide stellingen niet helemaal eens. Er zijn ook veel hardwerkende Nederlanders, die moeten sappelen voor minimumloon, of minder. Ik vind het beslist te kort door de bocht om te roepen dat mensen met weinig geld per definitie werkschuwe tokkies zijn, al zullen die er best tussen zitten. Ik vind het ook te kort voor de kar om te roepen dat mensen, die het wat breder hebben, absoluut niet van zins zouden zijn in te leveren. Ook hier geldt: ze zullen er beslist zijn, maar ik ken er genoeg die het best logisch vinden dat er grotere offers van ze gevraagd worden gevraagd worden omdat ze het wat breder hebben. Die solidariteit is er nog best wel. Het besef dat de bomen nu even niet de hemel in groeien, maar zo links en rechts wat gesnoeid moeten worden met de bedoeling ze later weer wèl flink te laten groeien ook. Maar dit was helemaal geen snoeien! De maatregel droeg geen rooie cent bij aan die 16 miljard extra die dit kabinet wil bezuinigen, deed niets aan de alsmaar stijgende zorgkosten (sterker nog, die zouden mogelijk nog harder gaan stijgen!) en de kwaliteit van de zorg zou eerder verschralen dan toenemen. Daarnaast had het een negatief effect op de werkloosheid, die nu al sneller stijgt dan Usain Bolt de 100 meter loopt. Een nivellering die een bezuiniging oplevert, soit, maar nivelleren als doel op zich ten tijde van een crisis?

Een valse start voor het nieuwe kabinet, dus. Volgens sommige politici schaadt deze hele poppenkast het vertrouwen in de politiek en is er sprake van gezichts- en gezagsverlies. Tsja, dat is maar hoe je het bekijkt: bij veel mensen was dat vertrouwen al tot op klomphoogte gedaald. “Of je nou door de hond (nee, niet Maurice) of door de kat gebeten wordt”. Eén ding staat voor mij wel vast: de onderhandelaars hebben, in hun haast om te gaan regeren, niet voldoende gekeken of de gevolgen echt zo beperkt waren als zij zelf beweerden. Waarna de poep de ventilator pas werkelijk raakte toen de èchte rekenspecialisten deze beweringen loochenstraften. Die gevolgen waren enorm! Beter dan maar wat meer tijd nemen en ècht goed kijken wat je teweegbrengt met dit soort maatregelen. Bezint eer ge begint. Dáár heeft de politiek in het algemeen en dit kabinet in het bijzonder inderdaad behoorlijke averij opgelopen. Je kunt echter ook de andere kant uit redeneren: eindelijk is er eens een kabinet dat daadwerkelijk luistert naar signalen uit de maatschappij en iets doet met de kritiek in plaats van ijzerenheinig en onverdroten door te drammen. En dat wilden we toch altijd zo graag? Het is maar hoe je het bekijkt….